Rodzinne poradniki Carol Vorderman: Muzyka. Jak uczyć się skutecznie – jakie to proste!

Książka "Muzyka – jakie to proste!" na stronie tytułowej została opatrzona charakterystyką "Kolorowy przewodnik po zasadach muzyki, z którymi skomponujesz swój pierwszy utwór! W prezencie płyta CD" i jest to celny opis, oddający też ton publikacji. Wydawnictwo Arkady udostępniło bowiem serię przewodników Carol Vorderman, angielskiej autorki przemawiającej do nas w przejrzysty sposób, w formie krótkich notatek i ze wsparciem kolorowych ikonografik oraz przedziałek przypominających studenckie notatki czy zawodowy organizer. Moja pobieżna kwerenda internetowa wykazała, że pani couch jest w Wielkiej Brytanii telewizyjną gwiazdą, co wyjaśniałoby jej zdjęcie na okładce (którego umiejscowienie i w ogóle obecność wydały mi się zaskakujące), jednak w Polsce pozostaje chyba anonimowa i na przewodnik "Muzyka – jakie to proste!" patrzymy obiektywnie, bez okrzyków "O! To ona!".

Książka okazała się możliwie najbardziej przystępna, choć pozostaje publikacją specjalistyczną, jak na pozycje popularnonaukowe przystało. Jej kompozycja, stopniowanie trudności zagadnień, zwięzłość prezentowanych definicji i częste zapisy na pięciolinii sprawiają, że czytelnik rzeczywiście uczy się, nie ociąga i nie zniechęca. Grupę odbiorców stanowią według mnie przede wszystkim rodziny, w których wiedza muzyczna jest nikła lub żadna, oraz nastolatki. Tu znajdzie pomoc na przykład młody człowiek marzący o brzękaniu na jakiejś gitarze, ale nie mający żadnego doświadczenia ani wsparcia specjalisty. Przewodnik "Muzyka – jakie to proste!" zawiera między innymi dział "Instrumenty i głosy", w którym znalazłam rozdział "Zespoły rockowe" z rysunkami i króciutkimi opisami podstawowych instrumentów wykorzystywanych przez kapele, oraz dział "Style i gatunki muzyczne", gdzie wspomniano instrumenty z różnych regionów świata i epok. Początkującemu marzycielowi, bo jeszcze nie muzykowi, pomoże również dział "Baza wiedzy" zamykający całą publikację, zbudowany z plansz omawiających wartości rytmiczne nut i pauz, oznaczenia taktowe (metrum), tonacje i znaki przykluczowe, akordy, gamy; a także słownik obcojęzycznych terminów muzycznych (dalej zamieszczono również Indeks symboli muzycznych i Słowniczek), tabele prezentujące epoki muzyczne oraz grafy opisujące rodziny instrumentów. Mój dwunastoletni syn z pewnością wykorzysta tę książkę w szkole, choćby do prezentacji na lekcjach muzyki, łącznie z tymi czysto praktycznymi, bo właśnie do tego służy płyta zawierająca moc dźwięków (odpowiednie fragmenty leksykonu zostały oznaczone ikoną głośnika, by ułatwić korzystanie z nagrań we właściwy sposób). Przyda mu się dużo bardziej niż paraliterackie, zbliżone do "książek obrazowych" gawędy o muzyce, w ostatnich latach (a może nawet roku!) publikowane przez rozmaite wydawnictwa "dziecięce" niewyspecjalizowane w poradnikach.

Zamiast na pierwszą sympatię dziecka do muzyki reagować od razu zapisywaniem go do konkursów talentów (zwłaszcza tych telewizyjnych) lub ściąganiem aplikacji musical.ly, lepiej zacząć od kupna książki "Muzyka – jakie to proste!". A jeśli pozycja ta okaże się jednak zbyt skomplikowana, cóż, może waszej pociesze nie są pisane nuty. Tego, co przedstawiła Carol Vorderman nie da się pominąć, zignorować, nie umieć – taka właśnie jest muzyka. Genialny samouk nieradzący sobie z technikami i teorią zdarza się bardzo rzadko, dziecko, które nie ma serca i cierpliwości do podstaw ujętych w leksykonie "Muzyka – jakie to proste!" zapewne odnajdzie się w innej dziedzinie. A kolejna książka Carol Vorderman uprości proces nauki, pomoże w trenowaniu wytrwałości i może jednak muzyka powróci do zestawu ambicji i celów młodego człowieka.

"Jak uczyć się skutecznie – jakie to proste!" jest typowym poradnikiem dla osób szukających rozwiązania konkretnego problemu, w tym wypadku jest to przyswajanie wiadomości. Adresowany do rodzin, nam wydał się przeznaczony przede wszystkim dla nastolatków samodzielnie szukających sposobu na udoskonalenie siebie jako ucznia czy studenta. Jest to, mówiąc najprościej, nauka nauki dla lekko niedouczonych. Wydawca adresuje opis okładkowy do dorosłych – rodziców, ale trudno mi uwierzyć, by dojrzali ludzie, absolwenci jakiejkolwiek szkoły, wykonujący dowolny wyuczony zawód, nie zdawali sobie sprawy z większości zagadnień przedstawionych w publikacji Carol Vorderman. Niektóre techniki opanowuje, podświadomie lub z pomocą nauczycieli, już dziesięciolatek (mający dobre wyniki w szkole), a rodzice, również intuicyjnie, wprowadzają je nawet ucząc dwulatka zabaw, mówienia, zasad zachowania się. Tu oczywiście zostały zebrane wskazówki ogólne i specjalistyczne, z których skorzystają bardziej zaawansowani uczniowie lub studenci, niemniej uważam, że grafiki, tabele, modele, dymki i inne formy prezentacji treści odpowiadają poziomowi osób posiadających duże braki w wiedzy na temat zdobywania wiedzy, problemy z koncentracją oraz przyswajaniem informacji tekstowych (autorka przeważnie wpisuje tekst w ikony, by nie tracić uwagi nieuważnego czytelnika). Ja otwarłam szeroko oczy na widok podrozdziałów "Rozwijanie umiejętności czytania" i "Ocenianie informacji", ale może rzeczywiście istnieją odbiorcy poradników nieświadomi, że te umiejętności są niezbędne by "uczyć się skutecznie". Książka jest jednak zbyt obszerna (256 stron pokaźnych rozmiarów) dla osób, które dopiero dowiedzą się o roli czytania w nauce. Całość tekstu i ikonografiki podzielona została na 8 części: Jak się uczymy, Przygotowanie i określanie celów, Pozyskiwanie informacji i ich wykorzystywanie, Nauka online, Techniki powtarzania materiału, Technika zdawania egzaminów, Radzenie sobie z lękiem oraz Materiały i źródła.

Seria "(...) – jakie to proste!" wydała mi się tajemnicza, bo wielodziedzinowa – obok "Muzyki" i "Jak uczyć się skutecznie" w wydawnictwie Arkady ukazały się bowiem przewodniki "Matematyka", "Biologia, chemia, fizyka" oraz "Programowanie". Czyżby autorka była wszechstronnie wykształcona? Kto w dzisiejszych czasach posiada tak ogromną wiedzę i potrafi "trenować" w jej zdobywaniu? Na pasję pedagogiczną i popularyzatorską wskazuje notka o Carol Vorderman zamieszczona na pierwszej stronie publikacji "Jak uczyć się skutecznie – jakie to proste!", jednak biogram ten rozpoczyna się od określenia: "ukończyła Cambridge University. Jest jedną z najbardziej lubianych brytyjskich prezenterek telewizyjnych", co nie wzbudza mojego zaufania. Po nazwisku autorki wymieniany jest sztab współautorów i konsultantów, czytelnik więc zastanawia się, na ile Carol Vorderman jest autorką, a na ile twarzą serii poradników. Jednocześnie doświadczony zespół wpływa pozytywnie na poziom merytoryczny każdej z publikacji i jej skuteczność, warto więc, w razie potrzeby dokształcania lub nauki od podstaw, popracować z kolorowymi poradnikami i przewodnikami Carol Vorderman.

Bożena Itoya

Carol Vorderman, Muzyka – jakie to proste!, z angielskiego przełożyła Katarzyna Gajewska, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2017.

Carol Vorderman, Jak uczyć się skutecznie – jakie to proste!, tłumaczenie Joanna Kolczyńska, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2017.