Krótkie,
zamykające się w kilku kadrach historyjki komiksowe o Snoopym,
Woodstocku, Charliem Brownie i innych "Fistaszkach" są
lekturą na długie dni i tygodnie, lekturą otwierającą wiele
przegródek. Po pierwsze, mogą sprawić, że zaczniemy inaczej, w
nieco bardziej zdystansowany (ale i "filozoficzny") sposób
myśleć o codzienności. Po drugie, te paski znoszą podział na
komiksy / literaturę / ilustrację dla dzieci i dla dorosłych, a
nawet filozofię dla najmłodszych (bo są serie książek o tej
tematyce adresowane nawet do kilkulatków) oraz młodzieży i
dorosłych. Co prawda, współcześnie nikt się tymi podziałami za
bardzo nie przejmuje, bo dorośli zaczytują się w książkach
obrazkowych "dla dzieci", a uczniowie szkół podstawowych
i gimnazjów w wyborach książek typują do zakupu przez bibliotekę
szkolną "Pięćdziesiąt twarzy Grey'a", jednak etykietki
przydziału wiekowego nadal funkcjonują. Wyłażą na wierzch, jak
robale po deszczu, w książkach naiwnych, dziecinnych, nudnych,
banalnych, niemądrych lub przeciwnie – przemądrzałych.
Najpopularniejsze pozycje dla młodzieży przeważnie wymagają od
czytelnika bardzo niewiele, mają "zachęcać do czytania",
odciągnąć od komputera, toczyć się "w tempie gry",
jakby były kierowane do wtórnych analfabetów. Tego typu literatury
dorośli (rodzice) już zazwyczaj nie czytują i nie kontrolują, bo
czyta się raczej z małym dzieckiem, a nie z nastolatkiem, i to
pozycje dla maluchów bywają od wspomnianych "topowych"
powieści ambitniejsze, okraszone ciekawszą symboliką czy poczuciem
humoru.
"Fistaszki
zebrane" wymykają się księgarnianym regałom, można je
postawić i na półce z książkami obrazkowymi dla najmłodszych
(obleganej przez dorosłych), i na tej dla dorosłych (kuszącej
młodszą młodzież), i na każdej innej. Próby zaszufladkowania
komiksów Schulza jako kultowych, ironicznych przypowiastek o życiu
i świecie nie powiodły się. W naszym domu to mój dziewięcioletni
syn jest pierwszym i najwierniejszym czytelnikiem kolejnych tomów
"Fistaszków zebranych", nie interesuje go kontekst
kulturowy, filozofia życia, nie potrzebuje do szczęścia ani
rozpraw naukowych, ani gadżetów ze Snoopym, ani innych świadectw
fistaszkologii i fistaszkomanii. Na pewno nie wszystko rozumie, ale
kiedyś przeczyta jeszcze raz i już zrozumie.
Ja,
mój starszy brat (to kiedyś) i nasza mama też lubimy te komiksy,
ale może bardziej czytamy z sentymentu, bo pamiętamy je jako jeden
z przecieków zachodniej popkultury, docierających do nas w latach
80. XX wieku? Edycja "Naszej Księgarni" została
przygotowana chyba właśnie dla dorosłych wielbicieli Fistaszków i
ogólnie kolekcjonerów komiksów – nasz (siódmy) tom ma twardą
oprawę, ładne wklejki, "dorosły" wstęp Wojciecha Manna,
indeks, dużą objętość (321 stron) i wagę oraz dość wysoką
cenę. Nie jest to typowa publikacja kupowana dziecku i noszona w
szkolnym tornistrze w celu czytania na przerwach, a jednak właśnie
tak funkcjonuje u nas. Dziewięciolatek może pochłaniać "Fistaszki
zebrane" jednym tchem, śmiejąc się, czytając na głos
najciekawsze dymki, nie analizując jak dorosły, ale po prostu
dobrze się bawiąc. Wspaniałe wrażenia z lektury są w dużym
stopniu zasługą tłumacza (Michał Rusinek), który włożył w usta, czy raczej
dziób Woodstocka takie kwestie, jak "Drogi przyjacielu nad
przyjacioły..." i "Kwęku, kwęku, gderu, kwęku, gderu."
(choć moją ulubioną pozostaje "(...) ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ").
Niezwykłe
wcielenia Snoopy'ego śledzi już trzecie pokolenie naszej rodziny, a
w "Fistaszkach zebranych z gazet codziennych i weekendowych
1971-1972" znaleźliśmy kilka wspólnych ulubionych cytatów,
które wplatamy w zwyczajne rozmowy i dni. Życie staje się bardziej
przystępne, kiedy wyobrażamy sobie, że to już nie ja co tydzień
czekam pod szkołą na syna wracającego z basenu, wypatrując jego
autobusu, tylko "Joe Luzak kręci się pod akademikiem i gapi
się na auta". Czytamy o nieszczęśliwych miłościach,
poradach psychiatrycznych za 5 centów, wróblu pisującym listy ze
szkół dla robali i obozów dla orłów, niespełnionym pisarzu rasy
beagle, próbach sprostania zadaniom szkolnym i sportom, poznajemy
kolejne twarze malowane prostą, niepowtarzalną kreską, lub też
ich nie poznajemy, bo są zawsze odwrócone i mówią tylko "Zamknij
się i zostaw mnie w spokoju". Nie wszystko u Fistaszków jest
urocze i sensowne, sporo tu złośliwości i absurdu. Nie każdy
"poczuje" te kadry, ale jeśli ktoś do nich pasuje (tak
tak, człowiek do książki, a nie książka do człowieka) –
humorem, podejściem do życia, to na pewno nie poprzestanie na
jednym tomie i kilku godzinach fistaszkowej lektury.
Bożena
Itoya
Charles
M. Schulz, Fistaszki zebrane 1971-1972, przełożył Michał Rusinek,
Wydawnictwo "Nasza Księgarnia", Warszawa 2014.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz