cudanakiju.pl

cudanakiju.pl

poniedziałek, 21 maja 2012

Doktor Proktor i Proszek Pierdzioszek


Jo Nesbø znany jest polskiemu czytelnikowi przede wszystkim jako autor popularnych i docenionych powieści kryminalnych. Jego twórczość dla dzieci zaskakuje, chociaż po autorze, który jest nie tylko pisarzem, ale i piłkarzem, ekonomistą i muzykiem rockowym, można się spodziewać wiele. I nie bezpodstawnie: podobnie, jak w swoich książkach dla dorosłych, w których operuje doskonałym warsztatem pisarskim, trzymającym czytelnika w napięciu, tak i w twórczości dla dzieci autor może pochwalić się oryginalnym stylem, wyróżniającym jego pisarstwo od pierwszej niemal strony.
Cykl powieści o Doktorze Proktorze otwiera książka „Doktor Proktor i Proszek Pierdzioszek”. Tytułowy bohater to charyzmatyczny wynalazca i nieco zwariowany profesor, autor nie zawsze trafionych pomysłów, a przy tym dziwak i samotnik. Ma jednak dobre serce i poczucie sprawiedliwości, co jest niezwykle ważne w świecie, w którym żyją ludzie bez zasad, kierujący się chciwością i okrucieństwem. W tej powieści mamy ich całą galerię, na czele z chuligańskimi braćmi Trulsem i Trymem i ich okropnym ojcem. Są też inne postacie, i tych jest w książce najwięcej – jak w życiu. To ci, którzy chcieliby być dobrzy, ale im to się z różnych powodów nie udaje: zawiść, obojętność czy zwykła rutyna sprawiają, że nie stają na wysokości zadania, nie bronią dobra, dając się zwieść pozorom. Autor, chociaż z premedytacją demaskuje taki konformizm, ma dla nich pewną wyrozumiałość i zwykle dostają drugą szansę, by naprawić swój błąd.
Oprócz szalonego profesora dwie inne postacie pełnią rolę bohaterów pozytywnych: są to dzieci, Bulek i Lisa, z różnych powodów zepchnięci na towarzyski margines szkolnej i lokalnej grupy. Nesbø konsekwentnie staje w obronie tych, którzy są inni i mają odwagę być sobą: od pierwszych kartek czujemy sympatię do nieśmiałej, samotnej dziewczynki i wiecznie prześladowanego rudowłosego mikrusa. W czytelniku podziw budzi ich odwaga i wzajemna lojalność, ale również spryt i poczucie humoru. Ten ostatni walor jest obecny, zresztą, stale w narracji. Czytelników zaintryguje z pewnością tytułowy Proszek Pierdzioszek… Tak, to właśnie to, o czym Państwo myślicie! Nesbø łamie kolejne tabu – można je nazwać fizjologicznym – a czyni to z wdziękiem i bezpośredniością małego łobuza. Powraca mianowicie do mentalności dziecka (raczej chłopca, powiedzielibyśmy, ze względu na temat, ale, w sumie, może nie tylko?) i z tej perspektywy komponuje fabułę i dialogi. Dorosły czytelnik odruchowo się wzdryga, lecz niemal natychmiast zdaje sobie sprawę z cywilizacyjnego obarczenia tematu, który dla dzieci – no, właśnie – jest przedmiotem wielkiej frajdy. W prozie Jo Nesbø nie wyczuwamy ani odrobiny dydaktycznego „smrodku” i morału na siłę, działa ona poprzez swoją bezpośredniość i autentyczność. I to właśnie jest ogromnym plusem tej lektury. 
Agnieszka Jeż
Z notki wydawcy:
"Najlepiej sprzedająca się książka dla dzieci w Norwegii w roku 2007
Międzynarodowy bestseller sprzedany do 23 krajów!
Powieść nominowana do Ark’s Children Award 2007"

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz