Jørna Horsta operacje na książce dla dzieci

Norweskie kryminały dla dorosłych są w Polsce bardzo popularne, a autor tych najpoczytniejszych – Jørn Lier Horst, postanowił spróbować również pisarstwa dla dzieci. Jak operuje gatunkiem opowieści detektywistycznej dla młodszych (od około 6 lat) czytelników, możemy przekonać się w książkach należących do serii "Biuro Detektywistyczne nr 2". Dwie pierwsze odsłony cyklu: "Operacja Burzowa Chmura" i "Operacja Człowiek w Czerni", sprawdziły się jako lekka, ciekawa lektura i według nas znacznie przewyższają podobną serię innego skandynawskiego (dokładnie: szwedzkiego) pisarza. Trudno uniknąć porównania, bo tu także para dzieci – Tiril i Oliver – zakłada własne biuro detektywistyczne zajmujące się zagadkami małego miasteczka.

Operacje norweskich bohaterów są rzeczywiście zagadkowe, dodatkowo zostały barwnie opisane i zilustrowane. Warstwa plastyczna jest istotnym elementem książek, co stanowi zasługę ich współautora, twórcy filmów animowanych i ilustratora Hansa Jørgena Sandnesa. Obrazki, od których wprost roi się na stronach każdej z opowieści, przypominają właśnie kadry kreskówki. Ta formuła się sprawdza, przynajmniej w przypadku serialu książkowego "Biuro Detektywistyczne nr 2", bo nietypowe ilustracje wyróżniają go na półkach księgarskich bibliotecznych czy domowych, czynią jasnym, oryginalnym i atrakcyjnym dla najmłodszych. Atutem są również rysunkowe zagadki, na końcu każdej książki znajduje się bowiem lista przedmiotów i szczegółów do wyszukania. Ich odnalezienie wcale nie jest takie proste, kartkowanie i odnajdywanie zadanych drobiazgów (ze stoperem w ręku) zajęło nam czasem 5, 10 czy 15 sekund, ale kiedy indziej ponad minutę.

"Operacja Burzowa Chmura" zawiera relację ze śledztwa w sprawie kilku kradzieży, do jakich doszło w miasteczku Elvestad. Mieszkańcy tej nadmorskiej miejscowości próbują połączyć ze sobą kolejne przestępstwa, przepytują sąsiadów, badają ślady, w czym pomaga im wybitny pies tropiący Otto. Wsparcia udziela również mama Tiril, racząca młodych detektywów pysznymi wypiekami. Wciągająca, chwilami nieco dramatyczna akcja utrzymuje uwagę czytelnika do ostatniej strony. A pod koniec pierwszej historii już całkiem nieźle znamy głównych bohaterów, choć ich przygoda zajmuje tylko 97 stron zadrukowanych wyraźnym pismem oraz dużymi ilustracjami (oba rozwiązania sprzyjają początkującym czytelnikom).

– Myślisz, że bułeczki z kremem waniliowym twojej mamy są już gotowe? – zapytał.

– Znowu jesteś głodny?

– Lepiej myślę po jedzeniu – wyjaśnił. – Wiemy już, po co im te wszystkie łupy. Teraz musimy tylko się dowiedzieć, gdzie są.

– I myślisz, że ci się to uda po zjedzeniu bułeczki?

Oliver wzruszył ramionami.

– Nie zaszkodzi spróbować – odpowiedział i poszedł do drzwi.

"Operacja Człowiek w Czerni" przybliża z kolei tajemnicę sprzed lat dotyczącą miejscowej Równiny – terenu, na którym w czasach młodości dziadka Olivera obozowali włóczędzy. Dzieci odkrywają tajemnicze wykopy, później znajdują też starą mapę, na której zaznaczone zostały nieistniejące już obiekty. Tiril i Oliver muszą więc pogrzebać w przeszłości, a nieocenioną pomoc niesie wspomniany dziadek Franz. W drugiej historii z cyklu "Biuro Detektywistyczne nr 2" poznajemy również pierwszego detektywa w mieście.

Tirli rozejrzała się dookoła. Już chciała coś powiedzieć, ale się rozmyśliła. Na skraju lasu po drugiej stronie łąki stał mężczyzna w płaszczu i wielkim, czarnym kapeluszu zasłaniającym oczy.

– Popatrz – szepnęła, wskazując głową mężczyznę.

Oliver wyprostował się, ale w tej samej chwili człowiek się odwrócił. Czarny płaszcz omiótł mu ciało, po czym mężczyzna zniknął między wysokimi drzewami.

Seria książek Jørna Liera Horsta i Hansa Jørgena Sandnesa liczy dotąd siedem tomów wydanych w Polsce. Dwie pierwsze opowieści bardzo zachęcają do przeczytania dalszych. Prawdziwi, ale niezbyt groźni złoczyńcy, samodzielne dochodzenie dwojga zapalonych detektywów, akcja umieszczona w ciekawej lokalizacji (aż czuć te plenery, letnie przestrzenie...), dawka humoru, a do tego psi asystent – te składniki tworzą znakomitą kompozycję zabawy i dreszczyku emocji. Właśnie tego oczekują młodzi czytelnicy, rodzice zaś będą usatysfakcjonowani poziomem literackim, językowym i graficznym książki.

Bożena Itoya

Jørn Lier Horst, Hans Jørgen Sandnes, Operacja Burzowa Chmura, tłumaczyła z norweskiego Katarzyna Tunkiel, Media Rodzina, Poznań 2015.

Jørn Lier Horst, Hans Jørgen Sandnes, Operacja Człowiek w Czerni, tłumaczyła z norweskiego Katarzyna Tunkiel, Media Rodzina, Poznań 2015.