Lekcja majsterkowania

W postępowych środowiskach edukacyjnych triumfy święci od jakiegoś czasu metoda projektu: przekazywanie dzieciom odpowiedzialności za całokształt zadań, których się podejmują, umożliwianie im planowania, wykonywania, popełniania błędów i uczenia się na nich. Tymczasem rzeczywistość przedszkolna i szkolna jest zgoła inna: większość prac plastyczno-technicznych polega na ścisłym wykonywaniu poleceń pod ciągłym nadzorem dorosłego, a dostępne narzędzia nie są szczególnie wyszukane. W takiej atmosferze dziecko szybko przyzwyczaja się do tego, że każdy jego krok musi być zatwierdzony przez dorosłego, pojawia się lęk przed porażką i swobodnym majsterkowaniem.

Ten negatywny trend zdają się dostrzegać autorki "Zrób to. Krok po kroju". We wstępie mówią wprost, że o pomoc dorosłych dzieci powinny prosić jedynie w drodze wyjątku - kiedy potrzebny jest na przykład klej na gorąco czy młotek - zapewniając, że przedstawione projekty mogą wykonać (w większości) samodzielnie. Uff. Moja córka musiała to usłyszeć od kogoś innego niż ja (na moje sugestie, by spróbowała zrobić coś sama, reaguje - jak na pięciolatkę przystało - histerią).

Na treść książki składa się dwanaście projektów na atrakcyjne gadżety (szczudła, gra memo, zakładka, torba...) i modne elementy wyposażenia dziecięcych pokoi, w rodzaju tych, które proponuje w swoich programach projektantka Dorota Szelągowska. Mamy więc obowiązkowy sznurek z klamerkami do zawieszania pocztówek, rysunków czy zdjęć, spersonalizowaną lampę, magnesy, a nawet (mój ulubiony projekt) działający zegar ścienny. Każdy projekt przedstawiony jest w formie przypominającej przepis kulinarny: lista "składników" i dokładna instrukcja wykonania. Jasno i czytelnie, tak że dziecko w wieku wczesnoszkolnym powinno sobie poradzić samo. Nie znaczy to, ze projekty są zupełnie proste: wymagają liczenia, kreślenia, nie obędzie się też bez stosowania specjalistycznych klejów. Ale są jednocześnie na tyle łatwe, że nie zniechęcają.

Miło trafić na książkę, która nie traktuje naszych pociech jak ofiar losu. Autorki starają się obudzić w dzieciach duch majsterkowicza, zachęcając do eksperymentowania i modyfikowania bazowych projektów poprzez wykorzystanie dostępnych materiałów recyklingowych. Książka nie jest szczególnie obszerna - udało nam się przeczytać wszystkie instrukcje od A do Z w czasie jednego posiedzenia - ale ładnie wydana i zilustrowana. To ciekawy pomysł na prezent dla 6-9-latków z zacięciem plastycznym - albo wręcz przeciwnie, dla tych, które potrzebują zachęty do zajęcia się majsterkowaniem.
Joanna Pietrulewicz

Clara Lidström, Annakarin Nyberg, Zrób to. Krok po kroku, Zakamarki, Poznań 2018.